ทางเมฆสีขาว (Contrails)
ในบางวันที่ท้องฟ้าแจ่มใส สิ่งที่จะสังเกตเห็นได้ง่ายก็คือเส้นสีขาว ๆ พาดยาวผ่าน ท้องฟ้า และบ่อยครั้งที่จะมองเห็นเครื่องบินที่บินอยู่สูงลิบ ๆ อยู่เบื้องหน้าของมัน
ทางยาวสีขาว ๆ ที่เกิดขึ้นตามหลังเครื่องบินนี้ เราเรียกว่า Condensation Trails หรือที่เรียกกันสั้น ๆ ว่า “Contrails” (คอนเทรล) ซึ่งเป็นคำที่เกิดจากการรวม คำว่า “Condensation” ที่แปลว่า “การควบแน่น” และคำว่า “Trails” ที่แปลว่า “ร่องรอย, รอยทาง” เอาไว้ด้วยกัน
“Contrails” ที่พบเห็นได้ทั่วไป โดยส่วนใหญ่แล้วเกิดจากการ เผาไหม้เชื้อเพลิงของเครื่องบิน หรือไอเสียของเครื่องบิน เนื่องด้วยการสันดาปที่สมบูรณ์ของน้ำมันเชื้อเพลิงซึ่งเป็นสารประกอบ hydrocarbon นั้น จะได้ คาร์บอน-ไดออกไซด์ และน้ำ (ในรูปของไอน้ำ) ออกมา และในขณะที่เครื่องบินบินอยู่ที่ระดับความสูงที่มากกว่าสามหมื่นฟุตขึ้นไป อุณหภูมิของอากาศโดยรอบจะเย็นจัด ไอน้ำที่ปะปนออกมากับไอเสียจึงควบแน่นกลั่นเป็นหยดน้ำขนาดเล็กจำนวนมาก และในบางครั้งหยดน้ำขนาดเล็กเหล่านี้จะแข็งตัวจนกลายเป็นผลึกน้ำแข็งหากอุณหภูมิของอากาศต่ำกว่าจุดเยือกแข็งของน้ำมาก ๆ (-30 ถึง -50 องศาเซลเซียส) และเมื่อเรามองภาพโดยรวมจากพื้นดินก็จะเห็นเป็นทางยาวสีขาวตามทิศทางการเคลื่อนที่ของเครื่องบินนั่นเอง
หากจะยกตัวอย่างให้เข้าใจได้ง่ายแล้ว การเกิด Contrails นี้ มีลักษณะคล้ายกับในเวลาอากาศหนาวจัดหรือในที่อุณหภูมิต่ำ แล้วเราหายใจออกมาความชื้นที่อยู่ในลมหายใจของเราเมื่อสัมผัสกับอากาศด้านนอกที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า มาก จึงเกิดการควบแน่นเป็นไอสีขาวออกมาให้เราเห็นกัน หรือ "ควันออกปาก" นั่นแหละ
Contrails จะสลายไปด้วยกระแสสมที่พัดให้หยดน้ำเล็ก ๆ ฟุ้งกระจายไป แต่หยดน้ำที่กลายเป็นผลึกน้ำแข็งนั้นจะยังคงอยู่ได้นานกว่า ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับความชื้นในอากาศขณะนั้นด้วย หากความชื้นในอากาศที่ความสูงระดับนั้นมีน้อย ผลึกน้ำแข็งก็สามารถสลายไปด้วยการระเหิด ( Sublimation) หากความชื้นในอากาศมีมาก Contrails ก็จะคงอยู่นานจนกว่ากระแสลมจะพัดกระจายไปหรือตกลงมาเพราะแรงโน้มถ่วงของโลก
ในด้านยุทธวิธีแล้ว Contrails ที่เกิดขึ้นกับอากาศยานย่อมเป็นสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ เพราะจะเป็นการเปิดเผยตำแหน่งของอากาศยานได้ และเป็นที่สังเกตได้ง่ายจากภาคพื้นดิน ปัจจุบันมีการคำนวณหาระดับความสูงที่มีแนวโน้มจะทำให้เกิด Contrails เพื่อหลีกเลี่ยงการทำการบินในระดับความสูงนั้น ๆ
สำหรับเจ้าหน้าที่ตรวจอากาศแล้ว เมื่อตรวจพบ Contrails บนท้องฟ้าสามารถรายงานใน Col.13 ได้ในข่าวประจำชั่วโมง (SA)
ตัวอย่างการรายงาน …RMK SLP088 1CI300 CONTRAILS
<< ก่อนนี้...
