Page 5 - การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ

5

ปกติพื้นโลกจะไดรับความรอนจากดวงอาทิตยไมเทากัน บริเวณเสนศูนยสูตรจะรับความรอนมากกวาขั้วโลก
เหนือและใตมากมาย น้ําทะเลและอากาศจะเปนตัวพาความรอนออกจากเสนศูนยสูตรไปยังขั้วโลกทั้งสอง วงจรถายเท

ความรอนนี้เรียกวา CONVECTION CELL
ความรอนเปนพลังงานที่ทําใหเกิด CONVECTION CELL โดยน้ําทะเลที่ผิวมหาสมุทรจะรอนขึ้นจนระเหย

กลายเปนไอขึ้นไป น้ําอุนขางลางที่บริเวณผิวน้ําและใกลเคียงจะเขามาแทนที่และกลายเปนไออีก เปนเหตุใหมีการไหล

ทดแทนของน้ําและอากาศจากที่เย็นกวาไปสูที่อุนกวา เกิดเปนวงจรระบายความรอนและความชื้นออกไปจากโซนรอน
อยางตอเนื่อง ในภาวะปกติโซนรอนที่กลาวถึงนี้ คือบริเวณแนวเสนศูนยสูตรทางตะวันตก ของมหาสมุทรแปซิฟก

ไดแกบริเวณหมูเกาะอินโดนีเซียและออสเตรเลีย ลักษณะนี้ทําใหมีลมพัดจากทางตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันออก
เฉียงใตของมหาสมุทรแปซิฟกมาทางแนวเสนศูนยสูตรทางแปซิฟกตะวันตก คนเดินเรือใบในอดีตรูจักลมนี้ดีโดยเฉพาะ

ชาวจีนเพราะไดอาศัยลมนี้ในการเดินทางมาคาขายยังเอเชียใต ลมนี้ก็คือลมคา (Trade Wind) นั่นเอง ลมคาไดพัด

ผิวหนาน้ําใหไหลตามมาดวย จากการสํารวจทางดาวเทียมพบวาปกติน้ําทะเลแถวอินโดนีเซียมีระดับสูงกวาทางฝงเปรู
ประมาณครึ่งเมตร ซึ่งทางฝงเปรูนั้น เมื่อน้ําทะเลชั้นบนที่รอนไดไหลมาทางตะวันตกตามแรงลมคาแลวน้ําทะเล

ดานลางซึ่งเย็นกวาก็จะผุดขึ้นมาแทนที่ (Upwelling) หอบเอาแพลงตอนซึ่งเปนอาหารของปลาลอยขึ้นมาดวย ทําให

ทองทะเลยานนี้มีปลาเล็กปลาใหญชุกชุม เมื่อมีปลาชุกชุมก็ทําใหมีนกซึ่งกินปลาเปนอาหารชุกชุมไปดวย เกิดอาชีพ
เก็บมูลนกขายอยางเปนล่ําเปนสันขึ้นมา สวนทางแปซิฟกตะวันตกนั้น เมื่อมีน้ําอุนที่ถูกลมพัดพามาสะสมไวจนเปน

แองใหญจึงมีเมฆมากฝนตกชุกอากาศบริเวณนี้จึงรอนชื้น ที่บอกวาน้ําทะเลรอนและเย็นนั้น ตามปรกติก็จะรอนและ
เย็นประมาณ 30 และ 22 องศาเซลเซียส ตามลําดับ

เมื่อเกิดเอลนิโน ลมคาจะมีกําลังออนลงทําใหไมสามารถพยุงน้ําทะเลทางแปซิฟกตะวันตกใหอยูในระดับสูง
อยางเดิมได น้ําอุนจึงไหลยอนกลับมาทางตะวันออก แองน้ําอุนซึ่งเปรียบไดกับน้ํารอนในกระทะใบใหญซึ่งเคยอยูชิด

ขอบตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟกจึงเคลื่อนไปทางทิศตะวันออก การลอยตัวของน้ําเย็นจากกนทะเลจึงมีนอยมีผล
ทําใหน้ําดานแปซิฟกตะวันออกอุนขึ้น เกิดวงจรแบบงูกินหางขึ้น คือ น้ําทะเลยิ่งรอน ลมคาก็ยิ่งออน…ลมคายิ่งออน

น้ําทะเลก็ยิ่งรอน นี่เปนปจจัยใหแตละครั้งที่เกิดเอลนิโนแองน้ําอุนจะขยายใหญขึ้นและใหญขึ้นทุกครั้งไป

การที่ตําแหนงของแองนําอุนขยับออกไปอยูกลางมหาสมุทรเชนนี้ทําใหเกิด CONVECTION CELL ขึ้น

2 วงจร (ดังรูปที่ 2) จะเห็นวารูปแบบการรวมตัวของเมฆไมเหมือนเดิม ทิศทางลมและการไหลของกระแสน้ําอุน

แตกตางไปจากเดิมมีผลใหสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงผิดไปจากปกติมาก และเนื่องจากการหมุนเวียนของอากาศในชั้น
บรรยากาศเปลี่ยนแปลงไป เอลนิโนจึงมีผลกระทบสภาพภูมิอากาศของโลกทั้งหมด ไมแตเฉพาะบริเวณมหาสมุทร

แปซิฟกเทานั้น ดังนั้นคําวา เอลนิโน ที่นักวิทยาศาสตรยืมจากชาวเปรูมาใชจึงมีความหมายขยายวงครอบคลุมบริเวณ

น้ําอุนทั้งหมดในมหาสมุทรแปซิฟก มิใชเฉพาะที่ชายฝงทะเลของเปรู ปรากฏการณนี้มีอีกชื่อหนึ่งวา ‘Warm Event’
ปรากฏการณที่น้ําทะเลรอนขึ้นผิดปกตินี้ มีขึ้นพรอมกับการเปลี่ยนแปลงความกดอากาศที่ระดับผิวน้ําทะเลที่บริเวณ

ดานตะวันออกกับดานตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟก ในทศวรรษตนๆ ของศตวรรษที่ 20 เซอรกิลเบอร ตวอลคเกอร
พบวา คาของความกดอากาศที่ระดับผิวน้ําทะเล ณ เมืองดารวิน ซึ่งอยูทางตอนเหนือของประเทศออสเตรเลีย จะสลับ

สูงต่ํากับคาความกดอากาศที่ตาฮิติ เมื่อความกดอากาศที่ตาฮิติสูงความกดอากาศที่ดารวินก็จะต่ํา และถาความกด

อากาศที่ตาฮิติต่ําความกดอากาศที่ดารวินก็จะสูง กลับกันแบบนี้ ปรากฏการณนี้มีชื่อวา‘ElNino-Southern
Oscillation’ หรือ ENSO (เอ็นโซ) ดังนั้นจึงมีนักวิทยาศาสตรกลุมหนึ่งเรียกปรากฏการณนี้ วา ‘เอ็นโซ’ แทนที่จะ

เรียกเอลนิโน