Lightning (ฟ้าแลบ)

Lightning คือ สิ่งที่เราเห็นในรูปของแสงฟ้าแลบ หรือ สายฟ้า ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติซึ่งเกิดจากการปลดปล่อยประจุไฟฟ้าในบรรยากาศ โดยส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นร่วมกับเมฆพายุฝนฟ้าคะนอง (CB) นอกจากนี้ยังอาจเกิดในพายุฝุ่น พายุหิมะ และฝุ่นควันในการระเบิดของภูเขาไฟได้ด้วย

การเคลื่อนที่ของประจุอิเล็กตรอนภายในก้อนเมฆ หรือระหว่างก้อนเมฆกับก้อนเมฆ หรือเกิดขึ้นระหว่างก้อนเมฆกับพื้นดิน การเคลื่อนที่ขึ้นลงของกระแสอากาศ(updraft/downdraft) ภายในเมฆคิวมูโลนิมบัสนั้น ทำให้เกิดความต่างศักย์ทางไฟฟ้าในแต่ละบริเวณของก้อนเมฆและพื้นดินด้านล่าง เมื่อความต่างศักย์ทางไฟฟ้าระหว่างตำแหน่งทั้งสองนี้มีค่าระดับหนึ่ง จะก่อให้เกิดสนามไฟฟ้าขนาดใหญ่ ซึ่งจะเหนี่ยวนำให้เกิดการเคลื่อนที่ของกระแสไฟฟ้า หรือปลดปล่อยประจุไฟฟ้าออกมานั่นเอง ดังรูปที่ 1 

รูปที่ 1 : แสดงลักษณะของการเกิดฟ้าแลบ หรือสายฟ้า

กล่าวคือ  

1. เมื่อประจุลบบริเวณฐานเมฆถูกเหนี่ยวนำเข้าหาประจุบวกที่อยู่ด้านบนของก้อนเมฆ ทำให้เกิดแสงสว่างในก้อนเมฆเราเรียกฟ้าแลบแบบนี้ว่า In Cloud (IC) ดังรูปที่ 2

รูปที่ 2 : ฟ้าแลบเกิดขึ้นภายในก้อนเมฆพายุฝนฟ้าคะนอง (CB)

2. เมื่อประจุไฟฟ้าลบบริเวณฐานเมฆก้อนหนึ่งถูกเหนี่ยวนำไปประจุบวกในเมฆอีกก้อนหนึ่ง จะมองเห็นสายฟ้าวิ่งข้ามระหว่างก้อนเมฆเราเรียกฟ้าแลบแบบนี้ว่า Cloud To Cloud (CC) ดังรูปที่ 3

รูปที่ 3 : ฟ้าแลบเกิดจากเมฆก้อนหนึ่งไปยังอีกก้อนหนึ่ง

3. เมื่อประจุลบบริเวณฐานเมฆถูกเหนี่ยวนำเข้าหาประจุบวกที่อยู่บนพื้นผิวโลก ทำให้เกิดกระแสไฟฟ้าจากก้อนเมฆพุ่งลงสู่พื้นผิวโลก เราเรียกฟ้าแลบแบบนี้ว่า Cloud To Ground (CG) ดังรูปที่ 4

รูปที่ 4 : ฟ้าแลบเกิดระหว่างก้อนเมฆและพื้นผิวโลก

4. เมื่อประจุไฟฟ้าบวกที่ออกจากบริเวณด้านบนของเมฆพายุฝนฟ้าคะนอง (positive lighting) ถูกเหนี่ยวนำ ไปในบรรยากาศ หรือถูกเหนี่ยวนำเข้าหาประจุลบบนพื้นผิวโลก ทำให้เกิดกระแสไฟฟ้าจากยอดเมฆพุ่งสู่บรรยากาศ หรือพุ่งสู่พื้นผิวโลก (แต่ไม่ถึงพื้นผิวโลก) เราเรียกฟ้าแลบแบบนี้ว่า Cloud To AIR (CA) ดังรูปที่ 5

รูปที่ 5 : ฟ้าแลบเกิดขึ้นจากก้อนเมฆไปยังอากาศ แต่จะไม่สัมผัสกับพื้นผิวโลก

เมื่อพูดถึงฟ้าแลบแล้ว โดยเฉพาะในเวลากลางคืนเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงบริเวณที่มีเมฆพายุฝนฟ้าคะนอง เมื่อเจ้าหน้าที่ตรวจอากาศพบเห็นฟ้าแลบ (Lightning) สามารถรายงานเมฆพายุฟ้าคะนอง (CB) ได้ และต้องทำการรายงานชนิด กับความถี่ของฟ้า-แลบใน Col.13(RMK)ด้วย (LIGHTNING = LTG)

ชนิดของฟ้าแลบ (TYPE OF LIGHTNING) 

IN CLOUD - IC - ฟ้าแลบเกิดขึ้นภายในก้อนเมฆ 

CB CLOUD TO GROUND - CG - ฟ้าแลบเกิดระหว่างก้อนเมฆและพื้นดิน 

CLOUD TO CLOUD - CC - ฟ้าแลบเกิดจากเมฆก้อนหนึ่งไปยังอีกก้อนหนึ่ง 

CLOUD TO AIR - CA - ฟ้าแลบเกิดขึ้นจากก้อนเมฆไปยังอากาศ ไม่สัมผัสพื้นดิน

ความถี่ของฟ้าแลบ (FREQUENCY OF LIGHTNING)  

OCCASIONAL - OCNL - น้อยกว่า 1 ครั้งต่อนาที 

FREQUENT - FRQ - 1 ถึง 6 ครั้งต่อนาที 

CONTINUOUS - CONS - มากกว่า 6 ครั้งต่อนาที 

(ดังนั้น ต้องสังเกตบริเวณที่เกิดฟ้าแลบอย่างน้อย 3 นาที)  

ตัวอย่างการรายงาน   ...OCNL LTGICCCCG SW.

ไม่ต้องรายงานทิศทาง ถ้าเกิดทิศทางเดียวกับ TS หรือ CB/CBMAM  

ตัวอย่างการรายงาน   ...FRQ LTGICCCCG CB SW MOV NE .

X-tra Diamond.