Page 35 - ทฤษฎีอุตุนิยมวิทยา
P. 35
31
1. จุดที่อยู่บริเวณศูนย์สูตรเดินทางเป็นระยะทางที่ไกลมากในการหมุนรอบแกนของโลก 1 รอบ และจุดท ี่
อยู่ใกล้กับขั้วโลกเดินทางได้ในระยะทางที่สั้น
2. จุดที่ใกล้อยู่บริเวณศูนย์สูตรขนาดของวงกลมจะใหญ่กว่าทำให้เคลื่อนตัวไปพร้อมกับการหมุนของโลก
ุ
่
3. ในขณะที่ระยะทางแตละจดแตกตางกันแต่เวลาเท่ากัน ดังนั้นจุดที่อยู่ใกล้กับศูนย์สตรเคลื่อนที่ไดเร็วกว่า
ู
้
่
ุ
่
ี่
จากรูปท 4-1 พบว่า ที่จุด A จะมีเส้นวงกลมที่ยาวกว่าในช่วงเวลาเทากันกับจด B จุด A จึงเคลื่อนที่ได้เร็ว
กว่าหากอากาศเคลื่อนที่จากจุด A ไปยังจุด B ก็จะหมุนไปพร้อมกับโลกจึงเคลื่อนไปรอบแกนการหมุนของโลก ขณะท ี่
เคลื่อนที่ไปในสองทศทางพร้อมกัน (A ไปยังจุด B, รอบและแกนการหมุนของโลก) ความเร็วก็ต่างกัน จากการทความเร็ว
ิ
ี่
ู
ในการหมุนรอบแกนของโลกแตกต่างไปตามละติจด จุด A เคลื่อนที่เร็วกว่าจด B ดังนั้นอากาศที่จุด A จึงหมุนเร็วกว่าจด
ุ
ุ
B เมื่ออากาศเคลื่อนมาจด B ความเร็วยังคงสูงกว่าจุด B จึงมีแนวโน้มเคลื่อนที่ไปด้านหน้าซึ่งเบี่ยงเบนไปทางขวาจากแนว
ุ
ดังเดิมของการเคลื่อนท ี่
ิ
ี่
หากมีการเคลื่อนทจากบริเวณละตจดที่สูงกว่าไปยังละตจดที่ตำกว่า จะเกิดปรากฏการทตองข้าม คอ
ู
ี่
้
ื
ิ
ู
่
อากาศเคลื่อนที่ช้ากว่าการเคลื่อนของการหมุนรอบแกนของโลกจึงเบี่ยงเบนไปทางด้านหลังหรือทางขวาของแนวดังเดิม
ของการเคลื่อนที่
ในทางกลับกันการเคลื่อนที่ของวัตถุใด ๆ ในซีกโลกใต้จะเบี่ยงเบนไปทางซ้าย แรงคอริโอลิสมีค่ามาก
ที่สุดที่ขั้วโลกและค่อย ๆ ลดลงจนมีค่าเป็นศูนย์ที่ศูนย์สูตร
่
3.2 แรงความชันของความกดอากาศ (Pressure gradient force) คือ แรงที่เกิดจากผลตางของความ
กดอากาศทั่วทั้งพื้นท โดยทั่วไปความกดคือแรงที่กระทำต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ ดังนั้นหากพิจารณาผลต่างของความกด
ี่
ี
อากาศทั่วทั้งพื้นที่ก็หมายถึงความแตกต่างของแรงเช่นกัน ซึ่งส่งผลให้เกิดความเร่งตามกฎการเคลื่อนที่ข้อท่สอง
ของนิวตัน หากไม่มีแรงอื่นใดที่ทำให้เกิดความสมดุลกับแรงของความชันของความกดอากาศ แรงลัพธ์ที่ได้จะมี
ทิศทางจากบริเวณความกดอากาศที่สูงกว่าไปยังบริเวณความกดอากาศที่ต่ำกว่าเสมอ
อัตราการเปลี่ยนแปลงความกดอากาศต่อหนึ่งหน่วยระยะทาง(ผลต่างของความกดอากาศ)
ู
เรียกว่า ความชันของความกดอากาศ (Pressure gradient) มีทิศทางจากความกดอากาศสง ไปยังความกดอากาศต่ำ และ
ี่
ตั้งฉากกับเส้นความกดอากาศเท่า ความชันของความกดอากาศมีความสัมพันธ์กับความเร็วลม บริเวณทมีความชน
ั
มากกว่าจะมีความเร็วลมที่แรงกว่าบริเวณที่มีความชันน้อยกว่า ในแผนที่อากาศผิวพื้นค่าความชันของความกด
อากาศแสดงโดยระยะห่างของเส้นไอโซบาร์ บริเวณใดที่เส้นไอโซบาร์เรียงใกล้ชิดกันมากหมายถึงมีความชันมาก
และบริเวณนั้นความเร็วจะแรงมากเช่นกัน
