Page 7 - การตรวจอากาศด้วยเรดาร์
P. 7
๓
เป้า (Target) ของเรดาร์ในทางอุตุนิยมวิทยา คืออะไร
ุ
ในทางอตุนิยมวิทยาคำว่า เป้า ของเรดาร์หมายถึง ปรากฎการณ์เกี่ยวกับสภาพอากาศต่าง ๆ
้
ที่สามารถสะท้อนคลื่นของเรดาร์ได้ เช่น ฝน ฝนฟาคะนอง พายุ ลูกเห็บ หิมะ เมฆ และในกรณีของเรดาร์ที่ทันสมัย
ตัวอย่าง เช่น ดอปเปอร์เรดาร์ (Doppler Radar) นั้นสามารถตรวจวัดทิศทาง และความเร็วลมได้ด้วยแม้ว่า
ในบางครั้งมีบางสิ่งที่มิใช่เป้าในทางอตุนิยมวิทยาสะท้อนคลื่นเรดาร์กลับมาแล้วเข้ามาปรากฎในจอภาพ เช่น ฝูงนก
ุ
ื้
หรือฝูงแมลง ที่มีจำนวนมากหรือภาพของพนดินซึ่งเกิดจากการสะท้อนของคลื่นที่ผิดปกติ ในกรณีเช่นนี้เจ้าหน้าที่
ผู้ตรวจต้องใช้ความชำนาญในการแยกแยะว่าภาพใดเป็นหรือไม่เป็นเป้าในทางอุตุนิยมวิทยา
ลักษณะเป้าหรือภาพสะท้อนจากเมฆแผ่นในเรดาร์
เมฆแผ่นเป็นเมฆในตระกูลสเตรตัส ฝนจากเมฆแผ่นมีลักษณะแผ่กระจายตามแนวนอน ที่ตรวจพบ
ในเรดาร์มีลักษณะดังนี้
ลักษณะแผ่ปกคลุมเป็นบริเวณกว้าง แต่ไม่มีขอบเขตแน่นอน ไม่เป็นเซลล์หรือเป็นกลุ่มความเข้ม
่
่
ของเป้าอยู่ในระดับออนมาก – ออนโดยประมาณ ถ้าลดทอนกำลังรับสัญญาณลง บริเวณเป้าฝนจะลดขนาดลง
อย่างเห็นได้ชัด ในบางครั้งจะจางหายไปหมด ในเรดาร์ตรวจอากาศย่านความถี่ S - Band มักตรวจเป้าฝนจากเมฆ
แผ่นได้ไม่ไกลกว่า ๒๐๐ กิโลเมตร เนื่องจากสัญญาณสะท้อนเบา เครื่องรับอาจมีประสิทธิภาพการรับไม่ดี และลำ
คลื่นเรดาร์อยู่เหนือยอดฝน (คลื่นเรดาร์ไม่กระทบฝน) ฝนจากเมฆแผ่นมักตรวจพบในสภาวะอากาศ Stable
ซึ่งหมายถึงลักษณะการกระจายตามแนวนอนมากกว่าแนวตั้ง ในบางครั้งเมื่อฝนจากเมฆแผ่นตกปกคลุมนานจะทำ
ให้เกิดเป้าลักษณะคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง เรียกเป้านี้ว่า Bright Band คือ เป้าซึ่งลอยกระจายอยู่ใกล้ๆ
ระดับ freezing เป็นเกล็ดน้ำแข็งซึ่งใกล้จะละลาย เมื่อเรดาร์กวาดไปกระทบจะเกิดการสะท้อนซึ่งกำลังสะท้อน
ดังกล่าวนี้แรงมาก และภาพเป้าที่ปรากฏบนจอเรดาร์มีความเข้มมาก จึงทำให้เข้าใจผิดคิดว่าเป็นฝนตกหนัก
แต่จริงๆ แล้วเป็นเป้าเกล็ดน้ำแข็งซึ่งยังตกไม่ถึงพน เป้าฝนจากเมฆแผ่นแผ่กระจายหรือเคลื่อนตัวช้ามากถ้าฝนตก
ื้
บริเวณสถานีเรดาร์ยิ่งสังเกตการณ์เคลื่อนตัวลำบาก ถ้าสังเกตจากจอภาพ RHI จะพบว่ามีความสูงต่ำกว่าเป้าฝน
จากเมฆก้อนมาก ขยายตัวตามแนวนอนมากกว่า และในบางครั้งปรากฏซ้อนกันเป็นชั้นๆ ก็มี
Forecast)
ภาพที่ ๒ ภาพสะท้อนจากเมฆในเรดาร์
