Page 25 - ทฤษฎีอุตุนิยมวิทยา
P. 25
บทที่ 3
อุณหภูมิ (Temperature)
1. อุณหภูม ิ
คำว่า "อุณหภูมิ" หมายถึงการบอกระดับความร้อน ความเย็น เป็น "องศา" การที่สสารต่างๆ มีอุณหภูมิ
ต่างกันนั้น นอกจากเป็นเพราะได้รับพลังงานความร้อนไม่เท่ากันแล้วยังเป็นเพราะมีโครงสร้างทางโมเลกุลแตกตางกัน
่
่
่
่
อีกด้วย เมื่อให้ความร้อนจำนวนเทากันตอสสารสองชนิดที่มีปริมาตรเทาๆ กัน สสารชนิดหนึ่งจะร้อนกว่าอีกชนิดหนึ่ง
เช่นพื้นดินจะร้อนกว่าพื้นน้ำ
ิ
2. กรรมวิธีถ่ายเทความร้อน (Heat transfer process) และการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูม (Temperature
changes)
ี่
การถ่ายเทพลังงานความร้อนระหว่างสิ่งต่างๆ ตามธรรมชาตินั้นมีอยู่ตลอดเวลา เหมือนกับเป็นการเฉลย
ู
กระจายความร้อนออกไป หากวางวัตถุต่างอุณหภูมิ 2 ชนไว้ใกล้ๆ กัน พลังงานความร้อนของวัตถุทมีอุณหภูมิสงกว่า
ิ้
ี่
จะถ่ายเทไปสู่วัตถุที่มีอุณหภูมิต่ำกว่าโดยวิธีใดวิธีหนึ่งต่อไปนี้คือ
การนำความร้อน(Conduction),
การพาความร้อน (Convection),
การแผ่รังสี (Radiation)
2.1 การนำความร้อน (Conduction) เป็นวิธีที่ความร้อนถ่ายเทผ่านระหว่างโมเลกุลต่อโมเลกุลของวัตถุท ี่
่
สัมผัสกันโดยวัตถุตัวนำนั้นไม่ต้องเคลื่อนที่ เช่น ท่อนเหล็กที่เผาไฟ แม้ปลายเหล็กจะสัมผัสไฟเพียงด้านเดียว แตปลาย
ด้านตรงข้ามก็ร้อนด้วย โลหะส่วนมากเป็นตัวนำความร้อนที่ดีแต่อากาศเป็นตัวนำความร้อนที่เลว และถ่ายเทความ
ร้อนได้ช้า เมื่อพื้นดินร้อนในตอนกลางวัน อากาศที่อยู่ติดกับผิวดินเท่านั้นที่ร้อนขึ้นด้วยการนำความร้อน ในเวลา
กลางคืนพื้นดินคายความร้อนได้เร็วกว่าจึงมีอุณหภูมิต่ำกว่าอากาศ จะมีก็เพียงชั้นบางๆ ของอากาศที่อยู่ติดผิวดิน
เท่านั้นที่เย็นเนื่องจากการสัมผสกับพื้นดิน จึงเป็นต้นเหตุสำคัญของการเกิดน้ำคาง เมื่อวัตถุต่างๆ คายความร้อนออก
้
ั
ั
ั
อย่างรวดเร็วในเวลากลางคืน จนพื้นผิวของมันมีอุณหภูมิตำกว่าอากาศ ทำให้ความชื้นในอากาศทมาสมผสมีอุณหภูมิ
่
ี่
ถึงจุดน้ำค้างได้โดยง่าย
ิ
2.2 การพาความร้อน (Convection) คือการที่ตัวสื่อพาเอาความร้อนติดไปด้วยเมื่อเคลื่อนที่จากแหลงเดมใน
่
ิ่
วิชาอุตุนิยมวิทยาจะมุ่งถึงความหมายของ Convection แต่เฉพาะในกรณีของ "การพาความร้อนในทางดง
เท่านั้น" เช่นอากาศเหนือตำบลหนึ่งถูกความร้อนแล้วยกตัวขึ้น อาการเช่นนี้เราเรียกว่า Convection ส่วนการพา
ความร้อนทางระดับ (แนวระนาบ) เช่นการที่อากาศโดยรอบเคลื่อนตัวในแนวระนาบเข้ามาแทนที่อากาศ ณ ตำบล
ข้างต้นเรียกว่า Advection
