Page 24 - สภาพอากาศในอวกาศ
P. 24
23
ปรากฏการณ์โปรตรอน (Proton Events) นอกจากการก่อให้เกิดการลุกจ้าของรังสีเอ็กซ์และการปะทุ
ของคลื่นวิทยุแล้ว การลุกจ้าของดวงอาทิตย์ (Solar flare) ยังทำให้มีการปลดปล่อยโปรตรอนพลังงานสูงเข้าสู่
ลมสุริยะด้วยเช่นกัน โปรตรอนพลังงานสูงเหล่านี้มีความเร็วใกล้เคียงกับความเร็วแสงและเดินทางมายังโลก
ประมาณหนึ่งชั่วโมงเป็นอย่างน้อยหลังจากที่เกิดการลุกจ้าของดวงอาทิตย์ ดังนั้นโปรตรอนพลังงานสูงเช้าสู่
สนามแม่เหล็กโลกบริเวณใกล้กับขั้วแม่เหล็ก (Polar cusps) (แสดงดังรูปที่ 9) และปะทะกับบรรยากาศบริเวณ
ี
ขั้วโลก ปรากฏการณ์ดังกล่าวไม่ได้เป็นสาเหตุของการเกิดออโรรา แต่จะทำให้ความหนาแน่นของไอโอโนสเฟยร์
ระดับต่ำ (ชั้น D) เพิ่มมากขึ้นเช่นกับการเกิดการลุกจ้าของรังสีเอ็กซ์เรย์ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเป็นสาเหตุ
ของการดูดซับคลื่นวิทยุย่านความถี่สูงในบริเวณละติจูดสูงเพิ่มขึ้นด้วยเช่นกัน เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า Polar
cap absorption (PCA) รูปที่ 28 แสดงผลกระทบของพื้นที่ระหว่างที่เกิดปรากฎการณ์ Polar cap
absorption (บริเวณพื้นที่สีม่วงอ่อนเหนือประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นช่วงเวลากลางวันที่ชั้น D มีความหนาแน่น
เพิ่มขึ้น) ส่วนรูปที่ 29 แสดงผลของการลุกจ้าของดวงอาทิตย์ขนาดใหญ่ที่กอให้เกิดการลุกจ้าอย่างรุนแรงของรังสีเอกซ์
่
็
(บริเวณรูปตาวัวเหนือมหาสมุทรแปซิฟิก) และปรากฏให้เห็นปรากฏการณ์ PCA (เหนือบริเวณแอนตาร์กติกและแอน
ตาร์กติกา)
รูปที่ 28 แผนที่แสดงการดูดซับในชั้น D ระหว่างการเกิด Polar cap absorption กำลังปานกลาง
