Page 22 - ภูมิอากาศ

22

การเคลื่อนที่ของลมจะแรงหรือช้าขึ้นอยู่กับความแตกต่างของความกดอากาศทั้งสอง ถ้าความ
ั
แตกต่างมีมากลมจะพัดแรง ถ้าความแตกต่างมีน้อยลมจะพดช้า ดังนั้น กำลังของลมจึงขึ้นอยู่กับความชันของความ
กดอากาศ (Pressure Gradient)
ลมที่มีอิทธิพลต่อภูมิอากาศของประเทศไทยมีดังนี้

3.3.1 ลมประจำปี

ั
ลมนี้จะพดเป็นประจำตลอดปี ในส่วนต่าง ๆ ของโลก อันเป็นผลมาจากความกดอากาศ
สูงและความกดอากาศต่ำ ซึ่งแนวความกดอากาศจะเคลื่อนขึ้นลงตามแนวการส่องแสงของดวงอาทิตย์

ลมประจำปีที่สำคัญและมีอิทธิพลต่อลักษณะอากาศของประเทศไทยคือ
- ลมค้า (Trade Winds) เป็นลมที่พดอยู่ระหว่างละติจูด 30 - 35 องศาเหนือและใต้
ั
ั
ลมค้าจะพดเฉียง ๆ ลงมาจากเขตความกดอากาศสูงบริเวณกึ่งเขตร้อนสู่เขตความกดอากาศต่ำบริเวณศูนย์สูตร
ระหว่างละติจูด 5 องศาเหนือถึง 5 องศาใต้ ในซีกโลกเหนือเรียกลมค้าตะวันออกเฉียงเหนือ (Northeast Trades)
้
ในซีกโลกใต้เรียกลมคาตะวันออกเฉียงใต้ (Southeast Trades) ลมค้าส่วนใหญ่เป็นลมที่มีลักษณะคงที่ โดยเฉพาะ
อย่างยิ่งบนพนมหาสมุทร ความเร็วของลมจะเป็นขนาดลมปานกลางถึงลมจัด โดยมีความเร็วเฉลี่ย 5 - 51 ไมล์ต่อ
ื้
ชั่วโมง โดยทั่วไปลมค้าจะทำให้อากาศแจ่มใส มีพายุน้อย พายุที่น่ากลัวมากที่สุดของเขตนี้คือ พายุเฮอริเคนและ
พายุไต้ฝุ่น ลมค้าใช้ประโยชน์ในการเดินเรือ

เขตลมประจำปีมีแนวความกดอากาศที่สำคัญคือ

- เขตความกดอากาศต่ำบริเวณศูนย์สูตร เรียกว่าเขต Doldrum เป็นแนวที่ลมค้าใน
ั
ซีกโลกเหนือและใต้มาพบกันที่ศูนย์สูตร อากาศยกตัวขึ้นทำให้เกิดลมสงบ อากาศมีความผันแปรอยู่เสมอ ลมที่พด
ไม่มีทิศที่แน่นอน เขตนี้จะมีฝนตกตอนบ่ายหรือค่ำ เป็นฝนแบบการพาความร้อน (Convectional Rain)
เขตดอลดรัม กว้าง 200-300 ไมล์ ดังนั้นแนวนี้อยู่ระหว่าง 10 องศาเหนือใต้

- เขตเส้นรุ้งม้า (Horse Latitude) หรือเขตกึ่งแถบร้อนอยู่ระหว่างลมค้าและลมประจำ
ตะวันตกประมาณละติจูด 30-35 องศาเหนือ-ใต้ เป็นบริเวณความกดอากาศสูง ภายในบริเวณนี้มีลมพดเบาๆ
ั
ทิศทางไม่แน่นอน บางครั้งก็สงบ ลักษณะของลมเป็นลมแห้ง ท้องฟ้าแจ่มใสอากาศดี แสงแดดจัดมีปริมาณฝนน้อย

ื้
ี
สาเหตุแห่งการเปลี่ยนแปลงทิศทางลมบนพนโลกที่สำคัญได้แก่ แกนโลกเอยง การหมุน
ื้
รอบตัวเอง นอกจากนี้การกระจายความร้อนของพนดิน พื้นน้ำ และความสูงต่ำของพนที่แตกต่างกันทำให้เกิดการ
ื้
ผันผวนของทิศทางลมประจำได้
นอกจากนี้ยังเกี่ยวข้องกับสาเหตุของการเฉ (Deflection) ได้แก่ แรงเฉื่อย ความเร็วที่
ใกล้ศูนย์สูตรจะแตกต่างกับบริเวณขั้วโลก

3.3.2 ลมประจำฤดู

คือ ลมที่พดเปลี่ยนทิศทางไปตามฤดูกาล สาเหตุที่ทำให้เกิดเพราะความ
ั
ื้
ั
แตกต่างของความกดอากาศบริเวณพนดินและมหาสมุทร ในฤดูร้อนและฤดูหนาว ทำให้เกิดลมพดจากความกด
อากาศสูงไปสู่บริเวณความกดอากาศต่ำ ซึ่งมีกำลังมากกว่าลมค้าที่พัดอยู่เป็นประจำ
1) ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ในฤดูร้อนซีกโลกภาคเหนือบริเวณตอนกลางและตะวันออก

ิ
ของเอเซียได้รับแสงแดดมาก จึงมีอณหภูมิสูง อากาศจึงลอยสูงขึ้น ขณะเดียวกันบริเวณมหาสมุทรอนเดียและ
ุ
ิ
บางส่วนของแปซิฟก มีความกดอากาศสูง อณหภูมิต่ำก็เคลื่อนตัวเข้ามาแทนที่ทำให้เกิดลมพดจากทิศใต้บริเวณ
ั
ุ